Σάββατο, 26 Απριλίου 2025

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εκλογικής επικοινωνίας

Του Ιωάννη Δ. Μεταξά, Καθηγητή, Δ/ντή Εργαστηρίου Πολιτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αθηνών [28/3/00]

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της εκλογικής επικοινωνίας για την περίοδο Φεβρουαρίου – Μαρτίου (αυτά δηλαδή που τη διακρίνουν από προηγούμενες εκλογικές περιόδους) φαίνεται να είναι:

1. Η περιορισμένη χρήση έντυπου υλικού.
2. Η χαμηλή ατομική διαφοροποίηση του ενός εντύπου από το άλλο, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η διακρισιμότητα του υποψηφίου. Κάποια όμως έντυπα (όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στην επαρχία) χαρακτηρίζεται από εφευρετικότητα, πρωτοτυπία και αισθητική φροντίδα. Είναι όμως πολύ λίγα.
3. Πολλά "φυλλάδια" είναι υπερβαλλόντως εξωραϊστικά ώστε να είναι αναντίστοιχα με τα υπαρκτά χαρίσματα και τη δραστηριότητα του υποψηφίου.
4. Οι τηλεοπτικές συνεμφανίσεις αποδεικνύουν ότι το κύριο μέλημα των υποψηφίων (αλλά και κάποιων δημοσιογράφων) είναι η προσωπική τους ανάδειξη και λιγότερο η προβολή των προτάσεων των παρατάξεων τους. Αυτό είναι βεβαίως ανθρώπινο και παραδεκτό, όμως θα είχε καλύτερα αποτελέσματα, (εμμέσως) και για την υποψηφιότητα, αν επέλεγαν ένα περισσότερο θεματοκεντρικό – προγραμματικό λόγο.
5. Οι τηλεοπτικές εκλογικές διαφημίσεις είναι προβληματικής ποιότητας και για τα δύο κόμματα και δείχνουν εξαιρετικά περιορισμένη γνώση των προτιμήσεων των "ψυχοδυναμικών σταθερών" και των αναγκών των πολλαπλών ακροατηρίων προς τα οποία απευθύνονται. Επιπρόσθετα είναι γενικευτικές και αόριστες.
6. Ένα ακόμα χαρακτηριστικό αυτής της εκλογικής μάχης είναι η επικέντρωση της εκλογικής αντιπαράθεσης μεταξύ δύο "ηγετών" όπου ο ένας επιβεβαιώνει μια θετική δημόσια γνώμη για την προσωπικότητά του και ο άλλος προσπαθεί να αποδείξει ότι την έχει. Η διαμάχη αυτή δεν είναι πάντως χαρισματικού τύπου αλλά κυρίως αντιπαράθεση τεχνικής αρμοδιότητος και αποτελεσματικότητας, εσωτερικής και διεθνούς.
7. Η σχέση μεταξύ "καταγγελτικού" και "προτασιακού" λόγου στις θέσεις, στις δηλώσεις και στις εμφανίσεις των κομμάτων και των υποψηφίων δείχνει ασαφής. Σε ορισμένα θέματα και τα δύο μεγάλα κόμματα προτιμούν καταγγελτικό λόγο ενώ σε άλλα, που δεν είναι και τα περισσότερα, προτασιακό.
8. Ο βαθμός "αισθητικοποίησης" της πολιτικής (χρήση της τέχνης, του καλλιτέχνη και του διανοουμένου) στην πολιτική επικοινωνία δείχνει υψηλός και ανεξάρτητα από την πρόθεση με την οποία γίνεται λειτουργεί θετικά για τα κόμματα (παρά τις κάποιες υπερβολές).